امانوئل آدبایور

شیی امانوئل آدبایور متولد 26 فوریه 1984

او در سال 2008 در حالی که در آرسنال بازی می‌کرد به عنوان بهترین بازیکن آفریقا انتخاب شد و زمانی که در سال 2020 به المپیک آسونسیون پیوست، به پردرآمدترین بازیکن پاراگوئه تبدیل شد. آدبایور نماینده تیم ملی توگو در جام جهانی 2006 آلمان بود، اولین و تنها حضور این کشور در جام جهانی. در ژانویه 2010، آدبایور یکی از بازیکنانی بود که در اتوبوس تیم توگو در راه جام ملت های آفریقا 2010 در آنگولا مورد شلیک گلوله قرار گرفت و پس از آن از تیم ملی کناره‌گیری کرد. در سال 2013، او برای جام ملت های آفریقا در آفریقای جنوبی به تیم توگو بازگشت و به آنها کمک کرد تا به مرحله یک چهارم نهایی راه پیدا کنند. او در حال حاضر با 32 گل بهترین گلزن تاریخ توگو است.

در آغاز کار

آدبایور که در لومه و از والدینی از قومیت یوروبا متولد شد، بیشتر دوران جوانی خود را در توگو گذراند، جایی که در مرکز توسعه ورزشی لومه حاضر بود. آدبایور در حال بازی برای اسپورتینگ کلاب د لومه توسط استعدادیابان متز مشاهده شد که او را در سال 1999 به فرانسه آوردند. او اولین بازی خود در لیگ 1 را در 17 نوامبر 2001 مقابل سوشو انجام داد. پس از سقوط متز، او یک فصل در لیگ 2 بازی کرد، جایی که 13 گل در 34 بازی لیگ باعث شد تابستان 2003 به موناکو منتقل شود. او 9 بار در اروپا به میدان رفت زیرا موناکو در سال 2004 به فینال لیگ قهرمانان اروپا در برابر پورتو رسید که در باخت 3-0 باشگاهش به عنوان یک بازیکن تعویضی استفاده نشده بود.

آرسنال

در 13 ژانویه 2006، آرسنال، آدبایور را با مبلغ 3 میلیون پوند به خدمت گرفت. به دلیل شباهتش به ستاره سابق آرسنال، نوانکو کانو، که آدبایور در جوانی او را بت خود می‌دانست، به او لقب «Baby Kanu» داده شد. در 4 فوریه 2006، آدبایور اولین بازی خود را برای آرسنال در یک بازی لیگ برتر در مقابل بیرمنگام انجام داد و پس از 21 دقیقه گلزنی کرد و آرسنال 2-0 پیروز شد.

آدبایور به دلیل حضور در مرحله پلی‌آف با موناکو، در راهیابی آرسنال به فینال لیگ قهرمانان اروپا در سال 2006 حضور نداشت. آدبایور گل پیروزی آرسنال را مقابل منچستریونایتد به ثمر رساند تا آرسنال در اولدترافورد با نتیجه 1-0 پیروز شود، اولین برد آنها در لیگ در فصل 2006/07. در اوایل بازی، آدبایور در محوطه شش قدم به زمین زده شد تا آرسنال صاحب یک پنالتی شود که ژیلبرتو سیلوا آن را از دست داد.

آدبایور در فینال جام اتحادیه 2007 که آرسنال با نتیجه 2-1 مقابل چلسی شکست خورد، اخراج شد. او پس از یک جنجال در پایان مسابقه که بازیکنان چلسی و آرسنال درگیر شدند، کارت قرمز دریافت کرد. گفته می‌شد که او مشتی به فرانک لمپارد زده است. اتحادیه فوتبال انگلیس پس از آن یک محرومیت اضافی و 7500 پوند جریمه به دلیل عدم خروج فوری زمین بازی و همچنین محرومیت سه جلسه‌ای به دلیل کارت قرمز برای او صادر کرد.

در 15 سپتامبر 2007، دو گل آدبایور به تاتنهام به آرسنال کمک کرد تا در اولین دربی فصل شمال لندن با نتیجه 3-1 پیروز شود. سپس آدبایور اولین هت تریک خود را برای آرسنال در برد خانگی 5-0 مقابل دربی کانتی در 22 سپتامبر به ثمر رساند. این دومین هت تریکی بود که در ورزشگاه امارات به ثمر رسید. او در یک حادثه بحث برانگیز در 22 ژانویه درگیر شد که در آن با نیکلاس بنتنر، هم تیمی‌اش در هفت دقیقه مانده به پایان شکست 5-1 در جام اتحادیه مقابل تاتنهام درگیر شد. به نظر می‌رسید که بنتنر در درگیری بینی‌اش دچار آسیب شده بود که آدبایور روز بعد از آن عذرخواهی کرد.

سه روز بعد، او صدمین گل را در امارات در جریان پیروزی 3-0 این تیم مقابل نیوکاسل در جام حذفی به ثمر رساند. آدبایور از 4 مارچ مقابل میلان به رگبار گلزنی در لیگ قهرمانان اروپا ادامه داد. با وجود اینکه هرگز در این رقابت‌ها گل نزده بود، اما در بازی برگشت مقابل میلان در سن سیرو یک گل به ثمر رساند. در 28 آپریل، آدبایور دومین هت تریک خود را برای آرسنال به ثمر رساند و پس از اینکه در نیمه دوم از روی نیمکت به میدان رفت، در پیروزی 6-2 مقابل دربی کانتی، تنها بازیکنی در تاریخ لیگ برتر شد که در خانه و خارج از خانه مقابل یک حریف خاص هت تریک کرده است. اگرچه آرسنال فصل را دست خالی به پایان رساند، اما او در تیم منتخب سال PFA قرار گرفت. گل دوم آدبایور در مقابل تاتنهام برنده جایزه بهترین گل فصل 2007/08 آرسنال شد. او همچنین به خاطر عملکردش در سال 2008 جایزه بهترین بازیکن آفریقایی سال BBC را دریافت کرد.

در پنجره نقل و انتقالات تابستانی 2008، او با 30 میلیون پوند به میلان و بارسلونا پیوند خورد، اما بعدا قرارداد بلندمدت جدیدی را با آرسنال امضا کرد. در 13 سپتامبر 2008، آدبایور در پیروزی 4-0 آرسنال مقابل بلکبرن هت تریک کرد و اولین گل های خود در لیگ برتر در فصل 2008/09 را به ثمر رساند. آدبایور اولین کارت قرمز فصل خود را در تساوی 1-1 مقابل لیورپول پس از درگیری با مدافع حریف آلوارو آربلوا دریافت کرد. این دومین کارت زرد او در این بازی بود و به همین دلیل یک بازی محروم شد.

در 8 فوریه، آدبایور در تساوی 0-0 آرسنال مقابل تاتنهام از ناحیه همسترینگ آسیب دید. این مصدومیت او را تقریباً دو ماه از میادین دور نگه داشت، علیرغم برآوردهای اولیه که حاکی از غیبت سه هفته‌ای بود. او با گلزنی به میادین بازگشت و در بازگشت مقابل منچسترسیتی یک گل به ثمر رساند. در 7 آپریل 2009، آدبایور گلی را برای آرسنال در مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا مقابل ویارئال به ثمر رساند که در آن توپ را با سینه به کنترل خود درآورد و سپس یک ضربه آکروباتیک به توپ زد.

یک هفته بعد در بازی برگشت در امارات، او در پیروزی 3-0 آرسنال گلزنی کرد و مسابقه نیمه نهایی را با منچستریونایتد ترتیب داد. با این حال آدبایور در دو بازی اخیر لیگ برتر مصدوم بود و فصل را به عنوان دومین گلزن برتر آرسنال در تمام رقابت‌ها با 16 گل پشت سر رابین فن پرسی 20 گله به پایان رساند.

منچسترسیتی

در 18 ژوئیه 2009، آدبایور قراردادی 5 ساله با منچسترسیتی امضا کرد که مبلغی در حدود 25 میلیون پوند تخمین زده می‌شد. او در اولین بازی خود برای سیتی مقابل بلکبرن با یک شوت از فاصله 18 یاردی در دقیقه سوم یک گل به ثمر رساند. آدبایور در چهارمین بازی متوالی خود گلزنی کرد، این بار مقابل باشگاه سابقش آرسنال در پیروزی 4-2 در استادیوم سیتی منچستر. در نتیجه، او یکی از تنها شش بازیکنی است که در چهار بازی اول خود برای یک باشگاه گلزنی کرده است. در بازی مقابل آرسنال، رابین فن پرسی، هم تیمی سابق آدبایور، او را به لگد زدن عمدی به صورتش متهم کرد و بعداً پس از محکوم شدن به رفتار خشونت آمیز، سه جلسه محروم شد. آدبایور همچنین مورد انتقاد قرار گرفت که تقریباً تمام طول زمین را به سمت هواداران آرسنال دوید و گل خود را جلوی آنها جشن گرفت. او به این دلیل جریمه شد، اما بعدا عذرخواهی کرد. او اولین هت تریک خود را برای سیتی در 21 اکتبر در بازی مرحله گروهی لیگ اروپا مقابل لخ پوزنان به ثمر رساند. در آگوست 2011، روبرتو مانچینی تایید کرد که آدبایور به همراه کریگ بلامی دیگر بخشی از برنامه های او نیستند و می‌توانند منچسترسیتی را ترک کنند.

قرضی در رئال مادرید

در 25 ژانویه 2011، آدبایور قراردادی قرضی برای بازی در رئال مادرید برای باقی مانده فصل 2010/11 امضا کرد. آدبایور اولین گل خود را برای رئال مادرید در بازی برگشت نیمه نهایی کوپا دل ری مقابل سویا در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو به ثمر رساند. او اولین مدال قهرمانی خود را در رئال مادرید در 20 آپریل به دست آورد و به عنوان یار تعویضی نیمه دوم در پیروزی 1-0 تیمش مقابل بارسلونا در فینال کوپا دل ری 2011 وارد زمین شد. آدبایور اولین هت تریک خود را برای رئال مادرید در 21 می 2011 در آخرین هفته فصل 2010/11 لالیگا مقابل آلمریا به ثمر رساند. در آن بازی، رئال مادرید 8-1 حریفش را شکست داد. آدبایور پس از پایان فصل به منچسترسیتی بازگشت، اما از تور پیش فصل ایالات متحده در 11 ژوئیه 2011 حذف شد و بعداً به دلیل امتناع از تمرین با تیم های ذخیره و جوانان باشگاه، 300 هزار پوند جریمه شد.

تاتنهام

در 25 آگوست 2011، تاتنهام آدبایور را به صورت قرضی یک فصل به خدمت گرفت. در 10 سپتامبر 2011، آدبایور در اولین بازی خود مقابل ولورهمپتون در دقیقه 67 گلزنی کرد. در 11 فوریه 2012، آدبایور در پیروزی 5-0 مقابل نیوکاسل با یک ضربه والی گلزنی کرد و چهار پاس گل داد. در 26 فوریه، در روز تولد 28 سالگی، آدبایور یک پنالتی را مقابل آرسنال به گل تبدیل کرد تا تاتنهام 2-0 در امارات پیش بیفتد که در نهایت با شکست 5-2 تاتنهام به پایان رسید. آدبایور با 18 گل (17 گل در لیگ برتر) فصل را به عنوان بهترین گلزن تاتنهام به پایان رساند. در 21 اوت 2012، آدبایور پس از یک دوره طولانی مذاکرات، قراردادی دائمی با تاتنهام به ارزش 5 میلیون پوند امضا کرد. در 17 نوامبر 2012، آدبایور یک گل زودهنگام برای تاتنهام در دربی شمال لندن مقابل آرسنال به ثمر رساند تا آنها را 1-0 جلو بیاندازد، اما هفت دقیقه بعد، خطای او روی سانتی کازورلا باعث اخراج او توسط هاوارد وب شد. آرسنال در ادامه بازی را با نتیجه 5-2 برد.

پس از اخراج آندره ویلاس بوآش، سرمربی تاتنهام، که به مهاجم گفته بود در شروع فصل 2013/14 با تیم جوانان تمرین کند، آدبایور با هدایت تیم شروود به تیم تاتنهام بازگشت و در شکست 2-1 مقابل وستهم در جام اتحادیه گلزنی کرد. او فصل را به عنوان بهترین گلزن تاتنهام با 14 گل از 25 بازی، به پایان رساند. او در 13 سپتامبر 2015 با توافق دوجانبه قرارداد خود با تاتنهام را فسخ کرد.

کریستال پالاس

در 26 ژانویه 2016، آدبایور با قراردادی 6 ماهه تا پایان فصل به کریستال پالاس پیوست. او تنها گل خود را برای این باشگاه در 13 فوریه در باخت 2-1 مقابل واتفورد به ثمر رساند. در 13 ژوئن 2016، تایید شد که آدبایور پس از پایان قرارداد با پالاس در 30 ژوئن بازیکن آزاد خواهد شد.

استانبول باشاکشهیر

در 31 ژانویه 2017، آدبایور با استانبول باشاکشهیر تا ژوئن 2018 قرارداد امضا کرد. او در ادامه فصل در 11 بازی لیگ 6 گل به ثمر رساند، از جمله یک هت تریک در 10 آپریل در پیروزی خانگی 4-0 مقابل گالاتاسرای، در حالی که تیمش نایب قهرمان شد. او یک گل دیگر در پنج بازی جام حذفی اضافه کرد که تیمش دوباره نایب قهرمان شد. آدبایور یک هت تریک دیگر مقابل گالاتاسرای در 19 نوامبر 2017 در برد 5-1 در ورزشگاه خانگی به ثمر رساند. در 20 ژوئن 2019، آدبایور استانبول باشاکشهیر را ترک کرد.

کایسری اسپور

در 26 آگوست 2019، آدبایور با قراردادی یک ساله به تیم سوپر لیگ ترکیه کایسری اسپور پیوست. او در دسامبر 2019 باشگاه را ترک کرد.

المپیا

آدبایور در 11 فوریه 2020 با انتقالی آزاد از کایسری اسپور به باشگاه الیمپیا آسونسیون پاراگوئه پیوست. در 23 فوریه، آدبایور اولین بازی خود را برای المپیا در سوپرکلاسیکو پاراگوئه در مقابل سرو پورتنیو در تساوی 1-1 خانگی انجام داد و بین دو نیمه به جای سانتاکروز وارد میدان شد. آدبایور در کوپا لیبرتادورس مقابل باشگاه آرژانتینی Defensa y Justicia بازی کرد. در دقیقه 73 بازی، آدبایور به دلیل یک ضربه روی انزو کوآچی در هنگام جدال با توپ هوایی، کارت قرمز دریافت کرد. این آخرین حضور آدبایور برای این باشگاه بود. در همان ماه، آدبایور به توگو سفر کرد تا با خانواده‌اش در میان همه‌گیری COVID-19 قرنطینه شود. در ماه آپریل، آدبایور طی یک پست فیس بوک اظهار داشت که دو هفته دیگر به پاراگوئه بازخواهد گشت. اوایل جولای اعلام شد که آدبایور که تا دسامبر قرارداد داشت، به دلیل خطر بالای ویروس واگیردار در سفر و پیچیده بودن پروازها و توقف‌ها، با توافق دوجانبه به باشگاه بازنخواهد گشت. در همان ماه، آدبایور اعلام کرد که می‌خواهد در مقطعی به المپیا بازگردد. آدبایور از فوریه تا مارچ چهار بازی برای المپیا انجام داد.

سماسی

آدبایور پس از حضور در المپیا، در جولای 2021 با باشگاه سماسی توگو قرارداد امضا کرد. آدبایور در 21 مارچ 2023 در سن 39 سالگی از فوتبال حرفه‌ای خداحافظی کرد.

حرفه بین المللی

آدبایور واجد شرایط بازی برای نیجریه بود، اما انتخاب کرد که نماینده کشور محل تولدش، توگو باشد. آدبایور به توگو کمک کرد تا پس از به ثمر رساندن 11 گل در مسابقات مقدماتی، بیشتر از هر بازیکن دیگری، به جام ملت های آفریقا 2006 راه یابد. در 10 فوریه 2009، کنفدراسیون فوتبال آفریقا (CAF) در مراسم اهدای جوایز در لاگوس، نیجریه، آدبایور را به عنوان بهترین بازیکن سال آفریقا برای سال 2008 انتخاب کرد. آدبایور نامزدهای نهایی محمد ابوتریکا از مصر و مایکل اسین از غنا را در رای گیری که شامل آرا مربیان تیم ملی 54 کشور عضو CAF بود، شکست داد. این اولین بار بود که یک بازیکن اهل توگو به عنوان بهترین بازیکن آفریقا برنده این جایزه شد. آدبایور به توگو کمک کرد تا جواز حضور در جام جهانی 2006 را کسب کند و هر سه بازی گروهی را مقابل کره جنوبی، سوئیس و فرانسه آغاز کرد، اما گلی به ثمر نرساند و توگو در رده آخر گروه خود قرار گرفت.

آدبایور برای جام ملت‌های آفریقا در سال 2006 دعوت شد، جایی که او در اولین بازی این کشور به عنوان جانشین حضور داشت. در 11 اکتبر 2008، او چهار گل در بازی 6-0 توگو مقابل سوازیلند در طول مرحله مقدماتی جام جهانی به ثمر رساند. آدبایور با وجود مصدومیت برای توگو مقابل کامرون بازی کرد. او در این دیدار تنها گل توگو را به ثمر رساند تا پیروزی را قطعی کند. در 8 ژانویه 2010، آدبایور یکی از بازیکنانی بود که در اتوبوس تیم ملی توگو در راه جام ملت‌های آفریقا در آنگولا مورد حمله گلوله قرار گرفت. این حمله مرگبار که در آن همه بازیکنان جان سالم به در بردند اما سه نفر دیگر کشته شدند، منجر به خروج توگو از مسابقات شد.

در نتیجه، آدبایور در 12 آپریل 2010 در بیانیه‌ای اعلام کرد که از فوتبال ملی بازنشسته می‌شود که در آن آمده بود: ''من احساساتم را در هفته‌ها و ماه‌های پس از حمله سنجیده‌ام و هنوز درگیر وقایعی هستم که در آن بعد از ظهر وحشتناک شاهد آن بودم. ما فقط فوتبالیست‌هایی بودیم که می‌رفتیم یک مسابقه فوتبال بازی کنیم و نماینده کشورمان باشیم، اما مورد حمله افرادی قرار گرفتیم که می‌خواستند همه ما را بکشند. این لحظه‌ای است که هرگز فراموش نمی‌کنم و هرگز نمی‌خواهم دوباره آن را تجربه کنم." آدبایور متعاقباً در نوامبر 2011 و پس از اطمینان از فدراسیون فوتبال توگو در مورد ایمنی، به تیم ملی بازگشت و در پیروزی 1-0 مقابل گینه بیسائو در مقدماتی جام جهانی 2014 بازگشت خود را انجام داد. پس از امتناع از بازی در اوایل سال، او دوباره در نوامبر 2018 به تیم ملی فراخوانده شد. در مارچ 2019، او برای بازی تعیین‌کننده جام ملت‌های آفریقا 2019 مقابل بنین انتخاب شد.

زندگی شخصی

آدبایور متاهل است و یک دختر به نام کندرا (متولد ژوئن 2010) دارد. او عموی الکس هارلی، هافبک جورجیا Revolution است. آدبایور و خانواده‌اش در کودکی در آپارتمانی بدون برق و حمام زندگی می‌کردند و برای دوش گرفتن به ساحل می‌رفتند. آدبایور درباره ایمان خود صحبت کرده و گفته است: "هر کاری که در زندگی انجام می‌دهم به دست خدا، خالقم می‌سپارم. او به من این فرصت را داد تا در جایی که امروز هستم باشم و او کسی است که می‌تواند همه چیز را از من بگیرد. هیچ چیز برای من مهم‌تر از خدا نیست.'' آدبایور در چهار سال اول زندگی‌اش نمی‌توانست راه برود. مادرش آدبایور جوان را به دور آفریقا برد و به دنبال درمان بود. آدبایور سپس درباره «معجزه» خود گفت: ''من در کلیسا بودم و دراز کشیده بودم و حدود ساعت نه یا ده صبح یکشنبه، می‌شنیدم بچه‌ها در بیرون بازی می‌کنند. ناگهان کسی توپی را به داخل کلیسا زد و اولین کسی که بلند شد و دوید، من بودم، چون می‌خواستم آن توپ را بگیرم."