فاجعه هیلزبورو

"دوتا تماشاگر دویدن وسط زمین. سریع رفتم طرفشون، چون فکر می‌کردم اومدن اونا وسط زمین برای باشگاه دردسر درست می‌کنه. یکی‌شون به من نگاه کرد. ناراحتی توی چشماش موج می‌زد و گفت، آلن، مردم اون‌جا دارن می‌میرن"🔺

همین چند جمله کافی بود تا آلن هنسن که پس از ۹ ماه مصدومیت تنها دو ساعت قبل از بازی فهمیده بود در ترکیب اصلی است، از عرش به فرش بیافتد.


🔶بیش از ربعِ قرن از "فاجعه هیلزبورو" گذشته، اما هنوز هم خیلی‌ها مانند این بازیکن پیشین لیورپول، حادثه پیش چشم‌شان است. دست‌کم سه نفر از بازماندگان به دلایل عاطفی خودکشی کردند و بسیاری از آن ها به الکل و مواد مخدر پناه بردند. هنسن می‌گوید:"قضیه مالِ بیست و پنج سال پیش است، اما چون خیلی بزرگ و خیلی وحشتناک بود، انگار همین دیروز اتفاق افتاده." اما داستان این زخم "قدیمی" که پس از این همه سال هنوز "تازه" مانده چیست؟

💢۱۵ آوریل ۱۹۸۹. لیورپول قرار بود در نیمه‌نهایی جام حذفی با ناتینگهام فارست بازی کند. همه چیز عادی به نظر می‌رسید و هیچ‌کس فکر نمی‌کرد، آن روز بزرگ‌ترین فاجعه تاریخ فوتبال بریتانیا رقم بخورد؛ فاجعه‌ای با ۹۶ کشته و ۷۶۶ زخمی.


بازی باید در زمینی بی‌طرف برگزار می‌شد و اتحادیه فوتبال انگلستان، "هیلزبورو"، ورزشگاه اختصاصی تیمِ شفیلد‌ ونزدی، را انتخاب کرد. هوادران دو تیم، چنان که در بازی‌های داخلی انگلستان رسم است، از هم جدا شدند و سهم لیورپولی‌ها سکو‌های غربی ورزشگاه بود، که در بازی‌های خانگی شفیلد به تماشاگران مهمان داده می‌شد.

هواداران لیورپول که از ظهر راهی ورزشگاه شدند، مجبور بودند از نرده‌های گردان قدیمی و کوچک سکوی غربی وارد شوند. لحظه به لحظه به ازدحام جمعیت افزوده شد و پلیس وقتی با حضور بیش از حد جمعیت در بیرون ورزشگاه روبرو شد، در تصمیمی عجیب یکی از دروازه‌هایی که معمولاً تنها برای خروج هواداران استفاده می‌شد را باز کرد. با این کار ورود سیل جمعیت شتاب بیش از حدی گرفت و مردم در حالی به سمت داخل ورزشگاه هجوم می‌بردند، که نمی‌دانستد مشغول "له کردن" جلویی‌ها هستند.

در این گونه موارد پلیس معمولاً مامورانی در ورودی هر بخش مستقر می‌کند تا با پر شدن آن، بقیه هواداران را به سمت سایر قسمت‌ها هدایت کنند؛ اما به طرز عجیبی هیچ پلیسی آن‌جا حاضر نبود. بعدها تلویزیون بی‌بی‌سی در گزارشی نشان داد که تنها دو نیروی اسب‌سوار پلیس در آن موقعیت می‌توانستند تا حدی زیادی مانند سدی جلوی جمعیت را بگیرند.

ری لوئیس،داور بازی به توصیه پلیس پنج دقیقه بعد از زدن سوت آغاز، مسابقه را متوقف کرد ولی پس از آن مسابقه‌ای برای زنده ماندن در بیرون از زمین شروع شد. هواداران لیورپول از سر و کله هم و از فنس‌ها بالا می رفتند تا از خفه شدن نجات پیدا کنند. آن روز ۹۴ نفر که بین ۱۰ تا ۶۷ سال داشتند، جان خود را از دست دادند. یک پسر ۲۲ ساله نیز پس از چهار سال زندگی گیاهی، با جدا شدن دستگاه‌هایی که او را زنده نگه داشته بودند، به قربانیان ملحق شد. اما پسر ۱۴ ساله‌ای هم بود که با کمک دستگاه‌های پزشکی چهار روز بود که زنده نگه داشته شده بود... آلن هنسن آن روز را خیلی خوب به یاد دارد: "به بیمارستانی در شفیلد رفتیم. اولین چیزی که به ما گفتن این بود که اون‌جا مادری هست که منتظره تا دستگاه‌های پزشکی را از پسر ۱۴ ساله‌اش جدا کنن. اما اونا می‌خواستن قبلش ، ما پسرشون رو ببینیم. اون مادر می‌خواست قبل از خاموش شدن ماشین، ما کنار پسرش باشیم. این رو با هیچ چیز نمی‌شه مقایسه کرد. اون پسر فقط ۱۴ سال داشت و پسرِ من اون موقع هشت سالش بود. قرار بود با اون پسر حرف بزنم و بعد زندگی‌اش خاموش بشه. چجوری می‌شه با این قضیه کنار اومد؟ این درد رو نمی‌شه تعریف کرد."

نگشت اتهام از همان ابتدا به سوی تماشگران لیورپول گرفته شد و دولت و پلیس دلیل فاجعه را "ازدحام جمعیت و اوباش‌گری تماشاگران" اعلام کردند. این اتهام کم‌تر از چهار سال پس از "فاجعه هیسِل" (مسابقه بین لیورپول و یوونتوس که در آن ۳۹ نفر که بیش‌تر هواداران تیم ایتالیایی بودند، کشته شدند) حسابی به این هواداران می‌چسبید و حتی "جکز جرج"، رئیس وقت یوفا، هواداران لیورپول را "هیولا" نامید. اما این روزنامه "عامه‌پسند" سان بود که تنها چهار روز بعد از حادثه آتش به جان لیورپولی‌ها زد. تیتر اول سان "حقیقت" بود و پایین آن سه زیر‌تیتر به چشم می‌خورد: "بعضی هواداران جیب قربانیان را زدند"، "بعضی از هواداران روی پلیس‌های شجاع ادرار کردند" و "بعضی هواداران افسران پلیس را که مشغول دادن تنفس مصنوعی بودند، کتک زدند" مطلبی که موجب "بایکوت" گسترده این روزنامه در شهر لیورپول شد که تا امروز هم ادامه دارد.

لیورپولی‌ها که از همان ابتدا حس کرده بودند، کاسه‌ای زیر نیم کاسه است و بو برده بودند که دولت و پلیس تمام حقایق را نگفته‌اند، خواهان علنی شدن مدارک شدند. آن‌ها برای هدفشان ۲۳ سال جنگیدند تا این که در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۲ به هدفشان رسیدند. در این روز هیئت مستقل هیلزبورو نتایج دو سال تحقیق خود را پس از مطالعه بیش از ۴۰۰ هزار صفحه سند از ۸۰ سازمان منتشر کرد؛ اسنادی که تا پیش از این پنهان نگاه داشته شده بود: "تماشگران لیورپول به هیچ عنوان مقصر نبودند و دلیل اصلی فاجعه ناکارآمدی پلیس در کنترل جمعیت بوده". در این گزارش همچنین نوشته شده بود: "اگر نیروهای امداد سریع‌تر عمل می‌کردند، احتمال داشت تا ۴۱ نفر از قربانیان نجات پیدا می‌کردند." پس از این گزارش بود که مشخص شد میزان الکل مصرفی توسط تماشاگران "ناچیز" بوده و این فرضیه که بیش‌تر آن‌ها "مست" بودند، کاملاً منتفی است.

۲۳ سال طول کشید تا مشخص شود آن ماجرا نه فاجعه‌ای بزرگ در تاریخ ورزش بریتانیا که فاجعه‌ای عظیم در تاریخ قضایی این کشور بوده است. این بار موج عذرخواهی از قربانیان به راه افتاد. دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا از "بی عدالتی مضاعف" در حق خانواده‌های قربانیان عذر خواهی کرد و همچنین به دلیل این که "از عزیزانشان به درستی محافظت نشد و تلاش شد قربانیان مقصر وقوع فاجعه شناخته شوند." کلوین مکنزی، سردبیر وقت روزنامه سان نیز گفت که آن تیتر معروف به جای حقیقت باید "دروغ‌ها" خوانده شود.



🔴امروز شنبه ۱۵آوریل ۲۰۱۷ بیست و هشتمین سالروز آن فاجعه و روز نحض است،کانون رسمی هواداران آرسنال یاد قربانیان آن حادثه ی دلخراش را گرامی می دارد
 

📝 پارسا.ق