دیوید رایا: شکل‌گیری یک دروازه‌بان مدرن

دروازه‌بان شماره یک ما به تجربیات متعددی که او را به یکی از بهترین دروازه‌بان‌های لیگ برتر تبدیل کرده، نگاهی می‌اندازد.

شاید بازیکنان کمی باشند که تجربه‌ای متنوع‌تر از دیوید رایا در دنیای فوتبال داشته باشند.

دیوید که در بارسلونا متولد شده، در سن ۱۶ سالگی به بلکبرن نقل مکان کرد و سپس برای اولین تجربه بازی حرفه‌ای خود، به صورت قرضی به تیم ساوتپورت در لیگ غیرحرفه‌ای (National League) فرستاده شد. پس از سه ماه پربار در این لیگ، او به روورز بازگشت و به تیم اصلی آن‌ها در چمپیونشیپ و سپس لیگ یک راه یافت – هم تلخی سقوط و هم شادی صعود را قبل از پیوستن به برنتفورد تجربه کرد.

او با برنتفورد نیز صعود به لیگ برتر را جشن گرفت. پس از چهار فصل حضور در برنتفورد، او در سال ۲۰۲۳ به ما پیوست و ظرف چند ماه، در لیگ قهرمانان اروپا به میدان رفت.

بنابراین، در طول دهه گذشته، دیوید از لیگ غیرحرفه‌ای به بالاترین سطح فوتبال اروپا رسیده است و بازی خود را متناسب با سبک بازی مورد نیاز تیمش، تطبیق داده است.

حالا در سن ۲۹ سالگی، دیوید محصول واقعی آموزش چندوجهی خود است. او می‌گوید همه چیز از زمانی شروع شد که در سن ۱۶ سالگی تصمیم به ترک اسپانیا گرفت.

او می‌گوید: «بزرگترین درس‌هایی که در اوایل دوران حرفه‌ای‌ام آموختم، قطعا مربوط به زندگی دور از خانواده و دوستانم بود. آن زمان ۱۶ ساله بودم و چیزهایی که یاد گرفتم باعث شد شاید کمی سریع‌تر از پسرهای هم سن و سالم بالغ و بزرگ شوم.»

«همچنین خیلی زود یاد گرفتم که هیچ چیز را بدیهی نگیرم. یاد گرفتم سخت تلاش کنم و سعی کردم بهترینِ خودم باشم.»

«وقتی ۱۶ ساله بودم، تنها زندگی می‌کردم، بنابراین مجبور شدم خیلی چیزها را به سرعت یاد بگیرم. همه چیز را پشت سر گذاشتم، اما می‌دانستم که می‌خواهم به چه چیزی برسم، می‌خواستم چه کار کنم. این خیلی مهم بود. البته خانواده و دوستانم همیشه در کنارم بودند.»

«مادر و پدرم به خصوص در آن دو سال اول، هر ماه می‌آمدند. آنها می‌دانستند که برای من خیلی مهم است که دلتنگ خانه نشوم یا بیش از حد آنها را از دست ندهم.»

سپس بلافاصله پس از نقل مکان به انگلیس برای امضای قرارداد با بلکبرن، او دوباره نقل مکان کرد، ۳۰ مایل به سمت غرب به ساوتپورت، تا در مورد زندگی در لیگ‌های پایین‌تر بیاموزد، اما همچنین مستقل‌تر شود.

دیوید می‌گوید: «بله، نکته مهم دیگر برای من از نظر یادگیری، دوران قرضی‌ام در ساوتپورت بود. آنجا به من فهماند که لیگ‌های پایین‌تر چگونه کار می‌کنند. من در بلکبرن بودم، عادت کرده بودم که به عنوان یک بازیکن جوان همه کارها برایم انجام شود، سپس به لیگ‌های پایین‌تر می‌روی و متوجه می‌شوی که باید همه کارها را خودت انجام دهی.»

«این موضوع دیدگاهت را باز می‌کند. می‌بینی که مردم همزمان هم کار می‌کنند و هم فوتبال بازی می‌کنند. در آکادمی بلکبرن عادت کرده بودم که هر روز سر تمرین حاضر شوم، صبحانه بخورم و همه چیز برایت آماده باشد. اما در ساوتپورت کاملاً متفاوت بود - خودت را به تمرین می‌بری، لباس‌هایت را برای شستن به خانه می‌بری، مسئول غذایی هستی که می‌خوری و همه چیز. من چیزهای زیادی از آن دوره یاد گرفتم.»

اما این نشانه‌ای از بلوغ زودهنگام دیوید است که تصمیم گرفت خود را از منطقه امن خود بیرون بکشد و در مورد سختی‌های فوتبال بزرگسالان بیاموزد. این تصمیم او بود که به امید کسب زمان بازی بیشتر، به لیگ پایین‌تر برود.

او به یاد می‌آورد: «به سرمربی و مربی دروازه‌بان‌ها گفتم که فوتبال زیر ۲۱ سال در آن زمان برای من کافی نیست. می‌خواستم به صورت قرضی بروم تا خودم را به چالش بکشم و تجربه بازی مقابل مردان واقعی را به دست آورم. در زیر ۲۱ سال هیچ فشاری نبود، واقعاً هواداری هم نبود، اما وقتی به صورت قرضی می‌روی - به خصوص در لیگ ملی - بازیکنان واقعاً برای سه امتیاز می‌جنگند و ناامید هستند. این تفاوت زیادی در حقوق آنها ایجاد می‌کند، به پرداخت وام مسکن کمک می‌کند. بازیکنان زیادی هستند که هم کار می‌کردند و هم بازی می‌کردند.»

«وقتی سه‌شنبه‌ها بازی خارج از خانه داشتیم و حدود ساعت ۴ صبح به خانه می‌رسیدیم، آنها ساعت شش یا هفت صبح بیدار می‌شدند تا سر کار بروند. بنابراین این یک منحنی یادگیری واقعی برای من بود، به خصوص در چنین سن کمی.»

او اولین بازی حرفه‌ای خود را در ساوتپورت انجام داد و در ابتدای فصل ۲۰۱۴/۱۵، ۱۹ بار به میدان رفت. پس از شروعی نسبتاً متزلزل، با دریافت ۹ گل در چهار بازی اول خود، او به زودی شروع به نشان دادن پتانسیل خود کرد و در چهار بازی از شش بازی بعدی خود، دروازه‌اش را بسته نگه داشت و به آنها کمک کرد تا در جدول صعود کنند و در همان روند به دور سوم جام حذفی نیز برسند - همه اینها در حالی بود که او هنوز نوجوان بود.

«من به طور منظم در ساوتپورت بازی می‌کردم - شنبه، سه‌شنبه، شنبه، سه‌شنبه به مدت سه ماه. ما یک دوره عالی در جام حذفی نیز داشتیم. به دور سوم جام حذفی رسیدیم و در خارج از خانه مقابل دربی کانتی بازی کردیم. ۱-۰ با یک پنالتی در دقیقه آخر باختیم.»

«اما آن سه ماه منجر به اولین بازی من در بلکبرن شد و این باعث شد که در فصل بعد جایگاهی ثابت در تیم اصلی پیدا کنم. بنابراین آن ماه‌ها در دوران حرفه‌ای من بسیار مهم بود - چیزهای زیادی یاد گرفتم و خیلی بالغ شدم.»

او می‌گوید: «با چند بازیکن آنجا صمیمی شدم. می‌دانستم که چقدر برای آنها مهم است که در لیگ بمانند. وقتی به آنجا رسیدم، ما در منطقه سقوط بودیم و فقط سعی می‌کردیم از لیگ بالا برویم. آنجا دوستانی پیدا کردم که به من کمک کردند تا جا بیفتم، اما برای چند بازی اول آسان نبود. شنبه رسیدم، به رختکن انداخته شدم، لباس عوض کردم و بازی کردم! ۱-۰ شکست خوردیم و بازی‌های بعدی هم مشابه بودند، اما بعد به آن عادت می‌کنی، با هم‌تیمی‌هایت آشنا می‌شوی و سپس آسان‌تر می‌شود.»

او اضافه می‌کند: «می‌دانستم که سخت خواهد بود، اما بعد از دو سه بازی جای پای خودم را پیدا کردم و توانستم نشان دهم که چه نوع دروازه‌بانی هستم، حتی اگر برای آن لیگ خیلی جوان بودم. فکر می‌کنم توانستم در آن فصل تأثیری در باشگاه بگذارم و در پایان آنها در لیگ ماندند و از سقوط جلوگیری کردند که برای باشگاه بسیار مهم بود.»

«قرار بود این دوره قرضی یک ماه باشد، اما آنها می‌خواستند من بیشتر بمانم. بعد از سه ماه من می‌خواستم بیشتر بمانم، اما بلکبرن می‌خواست که من برای بقیه فصل برگردم. بنابراین آن تجربه را هم به دست آوردم. اولین بازی‌ام را برای بلکبرن در چمپیونشیپ انجام دادم، سپس در آخرین بازی فصل بازی کردم و فصل بعد به عنوان دروازه‌بان شماره یک ماندم.»

همچنین در زمین، بازی او در طول دوره قرضی‌اش با سرعت زیادی پیشرفت کرد و او جنبه‌های مختلف دروازه‌بانی را نسبت به آنچه قبلاً می‌دانست، یاد می‌گرفت.

ساوتپورت به سختی در رده‌های پایین لیگ ملی از عقب زمین بازی‌سازی می‌کرد، بنابراین تمرینات آن زمان با آنچه بعداً به آن عادت می‌کرد، چقدر متفاوت بود؟

او می‌گوید: «من دوشنبه‌ها و پنجشنبه‌ها با ساوتپورت تمرین می‌کردم تا روی برنامه‌های بازی کار کنیم و بقیه اوقات با بلکبرن، بنابراین کاملاً متفاوت بود. ما قبلاً در دانشگاه تمرین می‌کردیم، گاهی روی چمن مصنوعی، گاهی چمن واقعی، بنابراین کاملاً با الان متفاوت بود. بازی‌ها هم خیلی متفاوت بودند - من خیلی کتک می‌خوردم! در هر کرنر، هر ضربه آزاد، آرنج‌ها همه‌جا به من می‌خورد!»

دیوید با آموزش متنوع و کاملی که دیده، به یک دروازه‌بان بسیار همه‌فن‌حریف تبدیل شده است، کسی که چه با توپ زیر پایش به پرس حریف می‌رود، چه در محوطه جریمه شلوغ توپ‌های ارسالی را می‌گیرد و چه واکنش‌های خیره‌کننده‌ای نشان می‌دهد، در هر شرایطی راحت است. آیا دوران حضورش در ساوتپورت مسئول رکورد استثنایی او در گرفتن توپ‌های ارسالی بود؟

او فاش می‌کند: «خب بله، اما در واقع فکر می‌کنم من در برنتفورد در زمینه خروج برای توپ‌های ارسالی و این جنبه از بازی، گام بزرگی برداشتم. اگر بتوانی بر آسمان مسلط شوی، واقعاً در بازی مدرن خیلی خیلی مهم است، آنگاه بخشی از حمله حریف خنثی می‌شود و شما به سرعت توپ را پس می‌گیرید.»

دیوید با اشاره به ایناکی کانا، مربی دروازه‌بان‌هایش در برنتفورد و حالا آرسنال، می‌گوید: «ایناکی یکی از دلایل این موضوع بود. من قبلاً بیشتر یک دروازه‌بان واکنشی بودم، اما حالا تفاوت بین واکنشی بودن - وقتی منتظر می‌مانی تا توپ را مهار کنی - یا کنشی بودن - وقتی می‌توانی از وقوع حملات جلوگیری کنی - را می‌بینم. شما این کار را یا با قرار گرفتن در موقعیت بالا انجام می‌دهید، یا با خروج از خط دروازه برای توپ‌های ارسالی، نه اینکه سعی کنید روی خط دروازه بمانید و مهار‌های خارق‌العاده انجام دهید.»

دیوید می‌گوید خواسته‌ها و انتظارات از دروازه‌بان‌ها در چند سال گذشته تغییر کرده است و او نیز خیلی تغییر کرده است.

دروازه‌بان ما که از زمان اولین بازی ملی خود در سال ۲۰۲۲، ۱۱ بازی ملی برای اسپانیا انجام داده، می‌گوید: «بله، فوتبال خیلی تکامل پیدا می‌کند. آن زمان در کنفرانس، فوتبال زیادی در آنجا بازی نمی‌شد. بیشتر توپ‌های بلند و هرج و مرج بیشتر بود. اما وقتی با برنتفورد و حالا آرسنال قرارداد امضا کردم، موضوع بازی‌سازی از عقب زمین است، بنابراین کاملاً متفاوت است. می‌توانید تفاوت را ببینید. ۱۰ سال پیش بود که به صورت قرضی رفتم و فوتبال در آن زمان به شدت تکامل یافته است.»

«من روی همه‌فن‌حریف بودن کار کرده‌ام. فوتبال به این سمت می‌رود، به خصوص در پست دروازه‌بانی. واقعاً مهم است که بتوانید تمام مناطق را پوشش دهید. باید روی همه چیز کار کنید و در هر جنبه بهترینِ خود باشید.»

بنابراین تکامل بعدی برای دیوید که از زمان نقل مکان به انگلیس در سال ۲۰۱۲ هرگز از پیشرفت دست نکشیده، چیست؟ آیا می‌تواند خود را روزی به عنوان مربی ببیند و دانش خود را به نسل بعدی منتقل کند؟

او می‌گوید: «خب، من دوست ندارم درها را ببندم، بنابراین در حال گرفتن مدارک مربیگری‌ام هستم. فصل گذشته مدرک UEFA B خود را اینجا در باشگاه گرفتم. حالا می‌خواهم دوره UEFA B دروازه‌بانی را این ماه شروع کنم و از آنجا ادامه دهم.»

«فکر می‌کنم دوست دارم در نقطه‌ای در آینده یا یک مربی تخصصی دروازه‌بان یا یک مربی معمولی باشم. من از دوره لذت بردم و می‌خواهم در چیزی مرتبط با فوتبال بمانم، پس ببینیم چه پیش می‌آید. سال گذشته من چیزهای مثبت زیادی از گذراندن دوره‌ها گرفتم، از نظر دانستن اینکه کارکنان اینجا چقدر برای آماده‌سازی جلسات تمرینی کار می‌کنند.»

«هر جلسه کار زیادی می‌برد، بنابراین تصور آن در طول یک سال به من نشان داد که همه آنها چقدر کار می‌کنند. من آن را بدیهی نمی‌گیرم و این باعث می‌شود مصمم‌تر شوم که از هر جلسه یاد بگیرم و هر روز پیشرفت کنم زیرا افراد زیادی انرژی زیادی برای آن می‌گذارند.»